ماکروگرافی :

نوعی از عکاسی که در آن سوژه برابر اندازه واقعی (معادل 1:1) یا بسیار بزرگ تر از انچه که هست ثبت می شود

نکته ای در ماکروگرافی:

اگر ابعاد تصویر یک شیئ  بر روی یک فریم عکس 35 میلیمتری مساوی با ابعاد واقعی آن شیئ باشد به چنین بزرگنمایی، بزرگنمایی 1:1 گفته میشود . هر چه عدد اول بزرگتر باشد بزرگنمایی سوژه هم بیشتر است

برای گرفتن عکس های ماکرو  کلا سه روش بیشتر پیش رو ندارید و شما میتوانید بستگی به شرایط خود یکی از این سه روش را در عکاسی ماکروگرافی انتخاب کنید.

• استفاده از لنز های ماکرو  
• استفاده از فیلتر ماکرو (Close-up) و اکستنشن تیوب (Extension tube) و مبدل تله (Tele convertors)
• استفاده از لنز معکوس

لنز های ماکرو :

ساده ترین و راحت ترین راه استفاده از لنز های ماکرو است لنز های ماکرو به لنز هایی گفته میشود که حداقل بزرگنمایی 1:1 رو داشته باشند ، اغلب لنزهای ماکرو با فاصله کانونی ثابت ( Prime lens ) عرضه می شوند ، یکی از معایب این لنز ها قیمت بالای انها میباشد که برای عکاسان اماتور و کسانی که فقط برای خودشان عکاسی میکنند خریدن چنین تجهیزاتی غیر ممکن یا غیر معقول است. اکثر لنز های موجود در بازار فاصله کانونی مابین 40 تا 200 میلیمتر را دارند ، فاصله کانونی لنزهای ماکروی مختلف تاثیری بر میزان بزرگنمایی آنها ندارد و حداکثر بزرگنمایی همه این لنزها 1:1 است. آنچه در این لنزها متفاوت است یکی عمق میدان است یعنی هر چه فاصله کانونی بیشتر باشد بگراند سوژه فلو تر و محو تر است و باعث برجستگی سوژه میشود در حالی که لنز های با فاصله کانونی کم عمق میدان بیشتر و بگراند شلوغ تری دارند و دیگری فاصله رسیدن به اندازه 1:1 است که مثلا لنز ماکرو 180 میلیمتر کانون از فاصله 50 سانتی متری به این اندازه میرسد و در 60 میلیمتری از فاصله 18 سانتیمتری

فیلتر ماکرو و اکستنشن تیوب و مبدل تله :

فیلتر های ماکرو (Close-up) این فیلتر ها مانند سایر فیلتر ها جلو لنز بسته میشود و این فیلتر تنها یک عدسی است این فیلتر ها هیچگونه بزرگ نمایی ندارند تنها کاری که انجام میدهند این است که حداقل فاصله فوکوس لنز را کم میکنند (در حالت عادی هر لنزی در فاصله بخصوصی فوکوس میکند اگر از ان بیشتر به سوژه نزدیک بشوید دیگر لنز توانایی فوکوس ندارد) این فیلتر ها بر اساس قدرت از شماره 1 تا 10 دیوپتر (واحد اندازه گیری در اپتیک) وجود دارند که 1 و 2 ان عملا بزرگنمایی محسوسی ندارند شماره 10 ان هم باید تقریبا به سوژه چسبید که عملا این کار در برخی از سوژه ها ممکن نیست و سایه روی سوژه می افتد.

اکستنشن تیوب (Extension tube) هم یک وسیله شبیه به یک لنز تو خالی بدون عدسی است که با ایجاد فاصله بین سنسور و لنز باعث بزرگ نمایی سوژه میشود. استفاده از اکستنشن تیوب یک محدودیت عمده نیز بهمراه دارد و آن از دست دادن فوکوس بینهایت است بطوریکه دامنه فوکوس به چند سانتیمتر تا کمتر از یک متر محدود میشود. بعلاوه باعث افت نور شده، که بایستی مدنظر قرار گیرد ، و همچنین هنگام استفاده از اکستنشن تیوب برای فکوس باید بیشتر به سوژه نزدیک شد.

مبدل تله (Tele convertors) هم یک همانند یک لنز کوچک است که مابین لنز اصلی و دوربین قرار میگیرد باعث تله شدن  و افزایش فاصله کانونی لنز اصلی میشود این مبدل در اندازه های 1.4 ، 1.7 و 2 موجود است با ضرب این عدد در  مقدار فاصله کانونی لنز اندازه نهایی به دست می آید. مثلا یک لنز 18-55 با اتصال مبدل تله 2 به یک لنز 36-110 تبدیل میگردد. تله کانورترها برخلاف اکستنشن تیوب ها باعث از دست دادن فوکوس بینهایت لنزها نمیشوند و فقط باعث افت نور میشوند . متاسفانه تله کانورتر علاوه بر افت نور تا حدی باعث افت کیفیت ( هم شارپنس و هم کنتراست ) تصویر میشوند.

نکته : تله کانورتور اصولا بر روی لنزهای محدودی قابل نصب است. بسیاری از لنزها از نظز فیزیکی اجازه نصب تله کانوتور را نمیدهند و بسیاری نیز با نصب تله کانورتور عملکردهای خود را ازجمله اوتوفوکوس، کنترل دیافراگم و غیره را از دست میدهند.

لنز معکوس :

همانطور که از نامش پیداست عبارت است از نصب لنز بر روی بدنه بطور معکوس ، لنز در حالت عادی تصویر یک منطقه بزرگ ( مثلا یک منظره ) را  بر روی منطقه ای کوچک یعنی فیلم عکاسی یا حسگر دوربین دیجیتال متمرکز میکند. حال چنانچه لنز بصورت سروته بر روی بدنه دوربین بسته شود تصویر یک منطقه خیلی کوچک را بر روی منطقه ای بزرگ تشکیل میدهد که البته تنها قسمت کوچکی از مرکز این تصویر بر روی حسگر دوربین تشکیل میشود و بدین ترتیب باعث بزرگنمایی زیاد تصویر میشود.

چه لنز های رو میشه معکوس کرد و در ماکروگرافی مورد استفاده قرار داد :

از هر لنز واید ثابت و یا واید زوم میتوان استفاده کرد و نیازی به یکی بودن برند لنز و بدنه نیز وجود ندارد. یعنی فرضا میتوان از لنز واید کانن برروی بدنه نیکون استفاده کرد و یا لنز سونی را بر روی بدنه پنتاکس ( و یا بدنه هر دیگر ) نصب نمود. ( تنها استثنا ، همانطور که در ادامه بحث خواهیم دید موقعی است که تمایل به کنترل الکترونیکی دیافراگم دارید. در این شرایط تنها میتوان از لنز کانن برروی بدنه کانن و از لنز المپوس بر روی بدنه المپوس استفاده کرد.

نکته های ماکروگرافی با لنز معکوس :

• هرچه لنز مورد استفاده وایدتر باشد بزرگنمایی بیشتر خواهد بود بطوریکه لنز 50mm بزرگنمایی 1:1  ،   لنز 28mm  بزرگنمایی 2:1  ،  لنز 24 بزرگنمایی 3:1  ،  لنز 20mm بزرگنمایی 4:1  و  لنز 18mm بزرگنمایی 5:1 ایجاد میکند. لذا یک لنز زوم 55-18 میتواند بزرگنمایی 1 تا 5 برابر را ایجاد کند. در واقع لنز گرانقیمت    Canon  یعنی MPE-65 چیزی جز یک لنز 55-18 نیست.

• هرچه لنز مورد استفاده وایدتر باشد و بعبارتی بزرگنمایی بیشتر باشد، میزان افت نور شدیدتر است، چراکه تصویر روی سطح بزرگتری تشکیل میشود و لذا میزان نوری که به حسگر یا فیلم عکاسی میرسد کمتر است. بنابراین هرچه لنز وایدتری استفاده شود نیاز به نورپردازی قویتری میباشد.

• هرچه بزرگنمایی بیشتر باشد ( لنز وایدتر ) عمق میدان کمتر میشود و برای دستیابی به عمق میدان مناسب نیاز به دیافراگم بسته تری میباشد. بطور تجربی در بزرگنمایی 5:1 برای دستیابی به عمق میدان مناسب نیاز به دیافراگم 13 تا 16  میباشد. دیافراگم مناسب برای بزرگنمایی 3:1 معادل  11 تا 13 ، برای بزرگنمایی 2:1 معادل 9 تا 11 و برای بزرگنمایی 1:1 معادل 8 تا 9 است
•  

روش های معکوس کردن لنز عبارت است از :

• رینگ معکوس کردن (Reverse Ring )
• مبدل معکوس (Reverse Converters Adapter )
• برگردان لنز (Reverse Lens)
• مبدل دستی

رینگ معکوس کردن :

این حلقه ها همانند فیلتر ها هستند که به جلو لنز بسته میشوند و به بدنه دوربین متصل می شوند اینگونه می شود به راحتی لنز رو معکوس کرد. عیب این روش این است که دیگر دوربین بر روی فوکوس و دیافراگم  هیچ گونه کنترلی نخواهد داشت.

مبدل معکوس:

این مبدل دارای دو سر است یکی به جلو لنز و دوربین متصل می شود و دیگری به پشت لنز ، در این روش لنز به صورت کامل معکوس میشود و دوربین کنترل کامل روی دیافراگم و فوکوس دارد.

برگردان لنز :

این روش به اینگونه است که لنز را باز کرده و المان های داخلی ان به صورت بلعکس میچینند به این صورت که اپتیک های اول لنز به اخر و اخر لنز به اول منتقل می شوند (این روش به هیچ وجه به اشخاصی که با ساختار لنز اشنایی ندارند پیشنهاد نمیشود می توانید لنز را به یک تعمیر کار بدهید تا برایتان معکوس کند) با معکوس کردن لنز دیگر نمیتوان مثل قبل با ان کارکرد بلکه فقط برای ماکرو کاربرد دارد.

مبدل دستی :

در این روش دیگه باید آستین هارو بالا بزنید چون میخوایم با هم یک مبدل برای اتصال معکوس لنز به دوربین بسازیم. با این مبدل مانند رینگ معکوس است با این تفاوت که شما اونو می سازین.

وسایل لازم:

1- چسب 123

2- وسیله ای برای برش پلاستیک

3- حلقه فیلتر UV

4- در پوش بدنه دوربین

5- مقوا

ابتدا روی درپوش بدنه دوربین یک سوراخ ایجاد میکنیم من از گرد بر استفاده کردم شما هم میتونید از اره یا حتی یک چاقو کهنه که اونو با شعله داغ کردین برای ایجاد سوراخ استفاده کنید.

مرحله بعدی لبه بیرونی فیلتر نه اون طرفی که به لنز متصل میشه رو به دقت چسب میزنیم و روی درپوش دوربین میچسبونیم.. از محکم چسبیدنش مطمئن بشید که از افتادن لنز جلوگیری بشه .

حالا یه تیکه مقوای گرد که وسط اون یه سوراخ به شعاع 1.5 سانت بریده شده رو روی فیلتر میچسبونیم

دلیل اتصال این مقوا جلوگیری از ورود نور اضافه به سنسور برای جلوگیری از خراب شدن کیفیت عکس

لنز رو با دهانه روی اون متصل کنید.

به همین سادگی حالا اماده استفاده است.

نکته :

برای جلوگیر از ورود گرد و غبار و افتادن لنز  ، قسمتی از لنز است که در داخل بدنه دوربین قفل میشود. در اغلب تعمیرگاه های لوازم عکاسی این رینگ را میتوان به قیمت 10تا 15 هزار تومان تهیه کرد. این رینگ بخوبی در داخل بدنه قفل میشود و نیز اجازه ورود غبار به بدنه را نمیدهد. لذا میتوان با چسبانیدن یک حلقه  فیلتر برروی آن یک آداپتور کاملا مطمئن ساخت.

نکته :

با یه کم ابتکار میشه نوع الکتریکی اون رو مشابه شکل زیر ساخت .

عرفان زندی

ماکروگرافی با لنز معکوس:

مشکلات لنز معکوس :

تکنیک لنز معکوس علاوه بر مزایای کم هزینه بودن بزرگنمایی بسیار زیاد دارای معایب بزرگی همچون مشکل کنترل دیافراگم و عمق میدان عکس ، دشواری فوکوس روی سوژه بخاطر بزرگنمایی زیاد و نزدیکی بسیار زیاد به سوژه همچنین دستی بودن فوکوس ،نورپردازی دشوار بخاطر افت شدید نور و عدم کفایت نور محیط برای ثبت مناسب است.

 

فوکوس در لنز معکوس :

سخت ترین مرحله تکنیک لنز معکوس شاید همان فوکوس کردن مناسب روی سوژه است چرا که در لنز معکوس فاصله شما با سوژه ممکن است 1 تا 10 سانتیمتر باشد و به دلیل بزرگنمایی بیش از حد به سوژه یک میلیمتر جابجایی لنز باعث خارج شدن سوژه از فوکوس میشود در این مواقع نیز استفاده از سه پایه ممکن نیست چون برخی مواقع برای به دست اوردن فکوس میبایست 1 یا 2 سانتی متر سه پایه جابجا شود که این برای سه پایه های عادی امکان پذیر نیست مگر اینکه از یک سه پایه ماکرو استفاده شود یا بر روی سه پایه یک ریل فوکوس بسته شود.

ریل فوکوس وسیله ای است که مانند هد به سر سه پایه بسته میشود و اغلب دارای دو یا سه پیچ تنظیم برای جلو و عقب یا چپ و راست بردن دوربین بدون تکان دادن سه پایه برای رسیدن به حداکثر فوکوس روی سوژه است. 

 

برای فوکوس در لنز معکوس باید دهانه لنز را حدود 5 سانتیمتری به سوژه نزدیک کرد، آنگاه پس از یافتن سوژه در منظره یاب با دقت و بسیار آرام دوربین را کمی به جلو و عقب حرکت داد تا سوژه در فوکوس قرار گیرد و بمحض فوکوس شدن و بدون کمترین درنگ شات زد، زیرا کمترین مکث باعث حرکت دست و از فوکوس خارج شدن سوژه میشود.

 
تنظیم دیافراگم در لنز معکوس :

با سروته کردن لنز و نصب آن بصورت معکوس ، ارتباط های الکتریکی و الکترومکانیکی آن با دوربین قطع میشود و با جدا کردن لنز از بدنه در برند کانن، دیافراگم در بازترین حالت و در نیکون در بسته ترین حالت ممکن قرار میگیرد که هر دو حالت باعث ثبت عکسی بی کیفیت میشود در حالت باز به دلیل عمق میدان کم فلو شدن سوژه و در برخی موارد نورخودگی بیش از حد و در بسته ترین حالت باعث تاریک بودن سوژه عدم امکان فوکوس مناسب و سافت بودن عکس میشود.

 

چند روش مفید برای کنترل دیافراگم :

 * ساده ترین و بهترین روش استفاده از مبدل الکتریکی لنز معکوس که دوربین کاملا میتواند روی دیافراگم کنترل داشته باشد، البته این روش تنها در برند کانن و المپوس امکانپذیر است چون تنها در این دو برند کنترل دیافراگم الکتریکی است و در سایر برند ها کنترل دیافراگم الکترومکانیکی است

* استفاده از لنزهای قدیمی ،لنزهای قدیمی دارای رینگ تنظیم دیافراگم روی خود بدنه لنز هستند به همین دلیل به سادگی میشه از این لنز ها استفاده کرد.

* روش بعدی که تنها روی برند کانون امکان پذیر است به سادگی میتوان در حالیکه لنز به بدنه متصل است، دوربین را در مد Manual قرار می دهیم ، دیافراگم را به میزان مورد نیاز تنظیم می کنیم، سپس دکمه DOF را فشار داده و در حالیکه آنرا بحالت فشرده نگاه داشته ایم ، لنز را از بدنه جدا کنیم و معکوس به بدنه اتصال می دهیم. توجه داشته باشید دیگر دیافراگم به باز ترین حالت بر نمیگردد و میزان دیافراگم میزان انتخابی شماست.

 

نورپردازی در ماکروگرافی :

مهمترین کاری که در ماکروگرافی حائز اهمیت است و در کیفیت خروجی کار از تاثیر بسزایی برخوردار است ، نورپردازی است هر چه مقدار بزرگنمایی بیشتر باشد نورپردازی سخت تر و نور بیشتری لازم است.

انواع امکانات نورپردازی در ماکرو

1- فلاش سرخود دوربین

2-فلاش Twin light

 

 3- فلاش Ring type

 

 4- پخش کننده های نور Diffuser

 

نوردهی با نور محیط و فلاش بطور همزمان :

در بزرگنمای های زیاد که نور به شدت افت میکند چاره ای جز استفاده از فلاش نیست گاهی مواقع میتوان با ترکیبی از نور محیط و فلاش نیز به نتایج خوبی رسید . در این حالت میتوان سرعت را از آنچه برای نوردهی با نور محیط به تنهایی نیاز است تا حدی بالاتر برد و با استفاده از فلاش، کمبود نور را جبران کرد. اینکار چند مزیت دارد:

1- باعث بهبود رنگ و کنتراست تصویر میشود .

2- تا حد زیادی از اثر مخرب لرزش دست پیشگیری میکند

استفاده از فلاش سرخود دوربین و فلاش اکسترنال به دلیل قدرت زیاد فلاش و نزدیکی به سوژه ممکن است باعث عدم کنترل نور مناسب روی سوژه شود در این حالت باید از یک پخش کننده نور استفاده شود تا نور را به صورت یکنواخت روی سوژه بتاباند برای فلاش سرخود دوربین میتوان یک سافت باکس دستی ساخت یا از یک ورق کاغذ به شکل زیر استفاده نمود.

 

 

در بزرگنمایی های بالا که سوژه بسیار به لنز نزدیک است در بسیاری موارد سایه لنز بر روی سوژه افتاده، از رسیدن نور فلاش به سوژه جلوگیری میکند. برای پیشگیری از این امر فلاشهای ماکرو طراحی و ساخته شده اند. این فلاشها بر روی دهانه لنز بسته میشوند و با توجه به اینکه برای عکاسی از فاصله بسیار نزدیک طراحی شده اند، قدرت و دامنه نوردهی مناسبی دارند. 

 

فلاشهای ماکرو بسیار گران قیمتند و شاید برای کسانیکه کاربری حرفه ای ندارند، خرید چنین تجهیزات گرانی چندان عاقلانه نباشد. روش دیگر برای کسانی که فلاش اکسترنال دارند استفاده از رفلکتور لنز است.

 

 

البته با متصل کردن یک تکه پلاستیک شفاف سفید به دهانه لنز می توان نور فلاش سرخود دوربین رو که نور اون در فواصل کمتر از 30 سانتی متر بسیار زیاد و باعث خراب شدن عکس میشود کنترل کرد و از افتادن سایه روی سوژه جلوگیری کرد این پخش کننده رو میشه با پلاستیک دبه یا جای سرکه و موارد مشابه ساخت

 

 

توجه داشته باشید که در هنگام استفاده از فلاش سرعت شاتر از حداکثر سرعت همزمانی فلاش بیشتر نباشد چون در این موقع یا فلاش نصف کادر را پوشش میدهد یا قبل از فلاش زدن تصویر ثبت میشود ، این مورد در بسیاری از دوربین های پیشرفته توسط دوربین کنترل میشود و دوربین اجازه سرعت بیشتر به شما نمی دهد پس باید به این نکته توجه داشت حد امکان از بیشترین سرعت همزمان سازی فلاش را انتخاب کنید تا از لرزش دست جلوگیری هم جلوگیری شود. سعی کنید همیشه از مد متوالی عکاسی استفاده کنید چهار پنج شات پشت سر هم بگیرید مطمئناً یکی از انها بهترین وضعیت فکوس را دارد

 

کادربندی در ماکرو :

Angle-Finder زاویه یاب _ این ابزار در شرایط عکاسی از زاویه هایی مشکل مانند مواقعیکه دوربین بایستی به زمین بسیار نزدیک شود و امکان دیدن از منظره یاب مقدور نیست کاربرد دارد. و به منظره یاب دوربین متصل میشود. 

* زاویه مناسب انتخاب کنید سعی کنید دوربین و سوژه در یک سطح قرار گیرند. حتی المقدور از بالا از سوژه عکس نگیرید، گاه همسطح با آن و در مواردی حتی پایینتر از سوژه قرار بگیرید

* به پس زمینه هم توجه کنید  یک پس زمینه مناسب مبهم و خوشرنگ به زیبایی عکس شما می افزاید و یک پس زمینه شلوغ و خشن سوژه اصلی را تحت الشعاع قرار میدهد

* عمق میدان را بدرستی انتخاب کنید سه عامل عمده در کنترل عمق میدان نقش دارند  دیافراگم ، فاصله کانونی ، فاصله از سوژه . هرچه از سوژه بیشتر فاصله دارید بهتر است از دیافراگم بازتر برای دستیابی به پس زمینه فلو استفاده کنید و بالعکس هرچه به سوژه نزدیک تر هستید از دیافراگم بسته تر استفاده کنید تا قسمتهای بیشتری از سوژه در فوکوس باشد. همیشه سعی کنید حداقل از دیافراگم 8 و حداکثر از 16 بیشتر استفاده نکنید چون دیافراگم بسته بالاتر از 16 باعث سافت شدن عکس ، پراکندگی نور و افت شدید کیفیت عکس میشود

 

* همیشه توجه داشته باشید که نقطه فوکوس روی چشم سوژه باشد  معمولا در عکاسی ماکرو، بخاطر فاصله بسیار کم از سوژه و نیز بزرگنمایی زیاد، عمق میدان کمتر از آنست که بتوان تمام سوژه را در فوکوس داشت. لذا همینکه چشم و حداکثر سر حشره در فوکوس قرار گیرد کافی است. بالعکس چنانچه عمده بدن حشره در فوکوس باشد اما تنها چشم او خارج از فوکوس باشد ظاهری ناخوشایند و ناشیانه به عکس میدهد چراکه چشم اولین جایی است که نظر بیننده را بخود معطوف مینماید .

 

 

زنبور – عکاس: ملا رضایی

عرفان زندی